Teatralnik

Dziś przyjechałem do teatru wcześniej niż zwykle. W sumie dzień jak co dzień, zawsze jestem wcześniej, ale… dzisiaj byłem jeszcze wcześniej. Do premiery równy miesiąc, a już mamy mieć przelot całości. To nie zdarza się często, żeby na miesiąc przed premierą był postawiony cały spektakl. Reżyser zapewne nazwałby to szkicem, ale dla nas – aktorów – ten pierwszy przelot jest ważnym przystankiem w drodze do premiery. Dziś każdy zada sobie (i swojej kreowanej postaci) pytanie: „Quo vadis domine”?

Patrząc na zakulisowy ruch rozumiem, że dzisiaj wszyscy przyszli nieco wcześniej do pracy. Inspicjent ponagla komunikatem przez interkom – Cały zespół proszę do pierwszej sceny. Za minutę zaczynamy. To zrozumiałe, że wszyscy staramy się być gotowi. Nikt się nie ociąga. Jeśli nie zaczniemy punktualnie próba będzie przedłużona. Spektakl trwa cztery godziny z półgodzinną przerwą. Dokładnie tyle ile trwa próba. Na razie, bo reżyser zapowiada, że będzie skracał. Nie ma mnie w pierwszym akcie. Mój Kryspus pojawia się dopiero w drugim. Biorę więc dyktafon i wyruszam na polowanie. Będę łapał mgnienia tego jednego, jedynego, wyjątkowego dnia.

Kulisy. Słychać muzykę pierwszego numeru, w którym Furie wiodą prym. Za nimi niemal cały zespół. Trudno uwierzyć, że w tym spektaklu biorą udział 93 osoby. Skąd nas tyle, skąd myśmy się wzięli? Na scenie stoi już monumentalna scenografia i choć jeszcze niekompletna i nie oświetlona robi kolosalne wrażenie. Ten spektakl bije wszelkie rekordy naszego teatru…

Na scenie dość ciasno. Trzeba uważać zarówno na scenografię jak i kolegów. W kulisach podobnie. Trzeba pamiętać o drogach, którymi aktorzy przebiegają do kolejnych scen. Podziwiam tę dziwną, ludzką machinę, która napędza się energią wykonawców, a precyzję osiąga dzięki ich skupieniu.

Widownia. W rzędach w amfiteatrze, lożach i pierwszym balkonie siedzi na próbach zazwyczaj kilkanaście osób. Ale dzisiaj jest szczególna próba i na widowni jest kilkadziesiąt osób. W ciemności dostrzegam kolegów, którzy dzielą rolę z tymi, którzy dziś próbują. W dalszych rzędach obsługa techniczna, ktoś z administracji, dziewczyny z obsługi widowni. Najbliżej drzwi pojawiają się i znikają osoby, które nie biorą udziału w danej scenie i mogą ją obejrzeć. Czasami pojawiają się studenci SWA. Wszyscy są ciekawi tego pierwszego przelotu. W pierwszym rzędzie amfiteatru realizatorzy. Reżyser od czasu do czasu rzuca uwagę asystentce, która ją zapisuje. Choreograf robi swoje notatki. Rozmawiają cichutko między sobą, zapewne ustalając jakieś szczegóły. Druga reżyser, Kasia, skupia się na precyzyjnym puszczaniu muzyki. Próba jest jeszcze bez orkiestry i wykonawcom towarzyszą robocze nagrania przygotowane przez kompozytora.

Patrzę na kolegów. Podziwiam precyzję zamysłu reżyserskiego i precyzję wykonania. Nawet choreografie, które są przecież jeszcze świeże wydają się być wykonywane brawurowo. Patrzę. Podziwiam. Dzieje się magia. Nikt, nigdy i nigdzie jeszcze tego nie grał. To przecież będzie prapremiera. Nikt też tego nie widział. To droga obarczona sporym ryzykiem. Żadna publiczność nie zweryfikowała tego brawami, żaden krytyk nie ocenił w recenzji. Oglądam ten akt jako jeden z pierwszych i na samą tę myśl mam dreszcze.

Przerwa. Bufet i taras zapełniają się. W naszym teatralnym Barduszku uwija się Waldi za barem i dziewczyny w kuchni. To tylko pół godziny, a głodnych i spragnionych wielu. Mikołaj, nasz świeżo upieczony absolwent czeka na swoje danie.

– Jak Ci jest Mikołaju na początku nowej drogi, którą otwiera twój pierwszy sezon aktorski w naszym teatrze?

 – Jestem szczęściarzem. Już jako student wszedłem do kilku spektakli, a teraz otwieram swój pierwszy sezon „z przytupem”. No bo jak nazwać inaczej bycie w spektaklu Kościelniaka? No i jeszcze ten tytuł. Szkoda tylko, że w zespole, a nie w roli. No, ale nie można mieć wszystkiego. Zwłaszcza na początku drogi.

– Za kolejnym zakrętem na pewno czeka na ciebie spektakularna rola. I będzie ich jeszcze wiele w twoim aktorskim życiu.

Śmiejemy się, ale w jego oczach zauważam ten specyficzny błysk. On naprawdę widzi tę wymarzoną aktorską drogę, którą wyznaczą mu przystanki kolejnych premier. Na teatralnym korytarzu zaczepiam Michała, studenta 3. roku.

– Quo vadis Michale? – pytam.

– Tak jak wszyscy, zmierzam do premiery. Bardzo się cieszę, że będąc studentem mogę wraz z moimi kolegami ze szkoły brać udział w tak wielkim przedsięwzięciu. To będzie pierwsza premiera w mojej zawodowej drodze.

– Macie wiele odpowiedzialnych zadań. Jesteście w niemal wszystkich scenach zbiorowych. Liczyłeś już swoje przebiórki?

– Mam chyba sześć kostiumów, więc przebiórek będzie co najmniej sześć, może więcej. To słuszna uwaga. Muszę to przemyśleć. Kostiumy dostaniemy niebawem i lepiej wiedzieć, w co się do danej sceny ubieramy. Zwłaszcza, że na zmianę kostiumu mamy często tylko kilkadziesiąt sekund.

Akt drugi przeleciał jakoś szybko. Pewnie dlatego, że gram w nim kilka scen i czas wtedy szybciej umyka. Kończymy dziesięć minut po czternastej. A więc nie udało się zmieścić w czterech godzinach. Może przerwa trwała zbyt długo, a może… No tak, zapewne będą jeszcze skróty. Na  tarasie spotykam naszego Nerona. Próbuję naciągnąć go na rozmowę, ale bezskutecznie

– Czego chcesz? I tak zginiesz na krzyżu – mówi i dalej spokojnie pali swojego „pseudopapierosa”. Dziś pięknie próbował swoją rolę i ma prawo do odpoczynku. Zatem nie naciskam i odwracam się w stronę Igora. Ten młodzieniec pokazał już swój aktorski pazur na naszych scenach. W nowej produkcji zagra Tygellina.

 – Po drodze Ci z tym Tygellinem? – pytam.

– To rola, której wciąż szukam. Niby mam warunki do tej postaci, a wciąż jest jakiś niedosyt. Muszę szukać specjalnych środków wyrazu, wypracować coś, czego  na co dzień we mnie nie ma, lub czego nie używam. Na szczęście mam na to jeszcze trochę czasu.

 – Dasz radę – śmieję się – Przecież jesteś największym aktorem w teatrze. To znaczy… najwyższym. Teraz śmiejemy się już razem.

Kasię lubię wypytywać, bo zawsze jest chętna do rozmowy i można z nią godzinami rozprawiać na każdy temat. Teraz łapię ją oczywiście w naszym cudownym bufecie i pytam o jej Furię.

– To fizycznie dość trudna rola, a raczej role, bo jest nas trzy. W spektaklu mamy funkcję narratora. Prowadzimy widza przez te światy, które same poniekąd stwarzamy. W pierwszym akcie jest nas „gęsto”. Wchodzimy, wychodzimy i znów się pojawiamy. I za każdym razem z innego miejsca. Czasem na ostatni moment, bo za kulisami jest droga do pokonania. Dziś, gdy zagrałam pierwszy akt myślałam, że to już koniec spektaklu. A przecież jest jeszcze akt drugi.

– Dogadaj się z Mariolą i podzielcie się aktami – doradzam z uśmiechem.

– Wiesz, pewnie nie byłoby problemu, bo z Mariolą pracuje się cudownie. Jest zawsze pomocna, niezawodna i niestrudzona.

Śmiejemy się z tej pięknej gry słów, bo dziewczyny grają właśnie Furię Niestrudzoną. Muszę i ja być niestrudzony i podążać drogą reportera, którą na dziś sobie wyznaczyłem.

Drugie piętro. Królestwo studentów i opieki zdrowotnej. No i garderoba nestorska, którą od lat zajmuję z kolegami w podobnym wieku. Ale nie idę do garderoby, lecz w przeciwnym kierunku. W jednym z pomieszczeń Studium spotykam niemal cały drugi rok. Gdy wiosną zaczęły się próby do Quo vadis byli jeszcze pierwszym rokiem.

– Jesteście zmęczeni? – pytam.

– Ależ skąd. A wyglądamy na zmęczonych? To tylko pozory. My tylko tak gramy.

Humory dopisują. Rozmawiamy przez chwilę o różnych sytuacjach. Śmiejemy się i dowcipkujemy. Tylko przez moment pojawia się nikły cień żalu do… do tych, co nie zawsze ich dobrze traktują. Problem stary jak nasza szkoła. Pocieszam ich dobrym słowem i zapewniam, ze ten stan rzeczy szybko minie. Przecież w teatrze jesteśmy wielką rodziną.

Na koniec mojej reporterskiej drogi spotykam reżysera. Wojtek tłumaczy coś Pawłowi-Winicjuszowi. – Pamietaj, jeśli poczujesz, że głos ci siada, to po prostu to zgłoś. Wtedy próbować będzie Kuba. Ważne jest, żebyście mieli głosową formę na premierę.

- Wojtku, dzisiaj jest ważny dzień w naszej wspólnej drodze. Jak się udał nam ten pierwszy przelot całości Quo vadis?

- Wiesz co? Ja jestem pełen dobrych emocji i myśli, bo mam poczucie, że wszyscy dzisiaj frunęli. To pierwsze spotkanie z całością było dla mnie magiczne. Oczywiście to nie oznacza, że spektakl nie wymaga poprawek. Ale mam poczucie, że spektakl jest, że wszystko działa, że to się opowiada i jest o czymś. Natomiast musimy teraz sprawić, żeby to miało jakość i unosiło widownię.

- Myślisz, że ten miesiąc, który nam został daje ten komfort?

- Przecież dobrze wiesz, że komfortu nigdy nie ma, bo zawsze czasu brakuje, ile by go nie było. Natomiast myślę, że jesteśmy w dobrym miejscu.

- A jak będzie wyglądała Twoja dalsza droga po premierze? Quo vadis domine?

- Kalendarz mam zapełniony nowymi tytułami do wiosny 2026 roku. Pierwszy tytuł już w październiku w… Gdyni. Będzie to „Folwark zwierzęcy” Orwela jako spektakl dyplomowy czwartego roku Studium Baduszkowej.

- Czyli na dłużej zawitałeś do Gdyni?

- Ja jestem szczęśliwy, bo kocham Gdynię.

No i fajnie. Tyle dobrych emocji przeleciało dziś po scenie i teatralnych korytarzach. Tak wyglądał ten jeden dzień na miesiąc przed wielką prapremierą adaptacji literackiego dzieła Henryka Sienkiewicza pt. „Quo vadis”. 14 września premiera. A wtedy na pytanie Quo vadis domine, każdy odpowie: DO GDYNI. DO MUZYCZNEGO!!!

Jacek Wester